Kifid draait Zero Cost Knock Collar van ING volledig terug

Vandaag publiceerde het Kifid een nieuwe uitspraak over rentederivaten. Deze uitspraak van de Commissie van Beroep betekent voor de betreffende klant van ING een grote overwinning. Bijzonder aan deze uitspraak is dat deze niet afkomstig is van het speciale rentederivaten-loket van het Kifid en dat deze zaak het “normale traject” heeft doorlopen. De Commissie van Beroep toont met deze uitspraak meer begrip voor de belangen van gedupeerde vastgoedbeleggers dan het speciaal voor het MKB ingerichte derivaten-loket.

Wat was er aan de hand?

Een particulier koopt samen met zijn echtgenote een bedrijfspand, waarvoor hij een lening krijgt van ING. De rente voor deze lening is gelijk aan het een-maands Euribortarief, vermeerderd met een opslag van 0,60%. Een jaar na het sluiten van de lening werd de klant door ING benaderd over het afdekken van het renterisico. Na een door ING gegeven presentatie sluit hij een ‘Zero Cost Knock-In Collar’ af. Dat is een combinatie van een rentecap en een rentefloor, waardoor de voor de lening te betalen rente maximaal gelijk is aan het niveau van de cap (in dit geval 5,15%). Daalt de referentierente (een-maands Euribor) tot of onder de ondergrens of floor (in dit geval 3,85%), dan wordt de door de klant te betalen rente vermeerderd met een penalty (in dit geval 0,79%).

Na het afsluiten van het derivaat heeft ING de rente-opslag verhoogd.

De Commissie van Beroep van het Kifid oordeelt dat ING de klant niet voldoende heeft geïnformeerd over de risico’s en dat een niet als deskundig of professioneel aan te merken klant uit het informatiemateriaal van de bank onvoldoende duidelijk kan opmaken dat de rente-opslag niet onder de werking van de Zero Cost Knock-In Collar valt. In het informatiemateriaal wordt evenmin gewaarschuwd voor de situatie dat de bank eenzijdig de rente-opslag verhoogt, terwijl het derivaat een negatieve waarde heeft. Die negatieve waarde belemmert de klant om ingeval van een renteverhoging de lening voortijdig boetevrij te beëindigen.

ING heeft hiermee haar zorgplicht geschonden en is gehouden de schade van de klant te vergoeden. Deze schade wordt vastgesteld op het verschil tussen het totaal aan rente dat de klant feitelijk heeft betaald en de rente die hij betaald zou hebben als hij de Zero Cost Knock In Collar niet zou hebben afgesloten. De klant wordt hierdoor alsnog in de positie gebracht waarin hij verkeerd zou hebben als hij geen rentederivaat zou hebben afgesloten en profiteert daardoor alsnog van de sedert oktober 2008 opgetreden renteverlagingen. Daarnaast moet de bank wettelijke rente betalen.

In feite wordt bij deze oplossing de Zero Cost Knock In Collar weggedacht. Daardoor kan de verhoogde rente-opslag wel in stand blijven.

Het beroep van de bank op eigen schuld van de klant wordt verworpen. Als al gezegd kan worden dat de klant zelf heeft bijgedragen aan de schade, dan valt die bijdrage in het niet bij de aan de bank toe te rekenen schadeoorzaak.

In vergelijking tot de eerdere uitspraken van de rechtbank Amsterdam uit 2015 over de door ING verhoogde rente-opslagen bij renteswaps, gaat deze uitspraak van de Commissie van Beroep beduidend verder. De rechtbank Amsterdam had ING slechts veroordeeld om de verhogingen van de rente-opslag terug te draaien. Ook in vergelijking tot de uitspraken van het gerechtshof Amsterdam inzake ING en ABN AMRO gaat de Commissie van Beroep verder. De Commissie van Beroep houdt – anders dan het gerechtshof – namelijk geen rekening met een andere vorm van renteafdekking.

De vraag rijst wat de Commissie van Beroep geoordeeld zou hebben als de bank de rente-opslag nog niet zou hebben verhoogd. Zou het voor de uitkomst uitmaken of dit onderbelicht gebleven risico zich nog niet heeft verwezenlijkt? Betoogd kan worden dat dat geen verschil moet uitmaken, omdat de bank alsnog kan overgaan tot verhoging van de rente-opslag.